Zrewitalizowany Stary Rynek w Częstochowie

mobilne menu
Treść strony

B. Kościół pw. św. Zygmunta

Kościół pw. św. Zygmunta, położony na południowy zachód od rynku miasta Częstochowy, początkowo był filią kościoła parafialnego Najświętszej Panny Marii Dziewicy i Rodzicielki na Jasnej Górze. W momencie gdy w 1382 roku książę Władysław Opolczyk osadził zakon paulinów na wzgórzu jasnogórskim, kościół pw. św. Zygmunta (zbudowany zapewne ok. 1350 roku) został kościołem parafialnym, a jego plebanem był Henryk Biel z Błeszna h. Ostoja. W 1474 roku parafia św. Zygmunta wraz z całym uposażeniem została przekazana na mocy dekretu wystawionego przez króla Kazimierza Jagiellończyka „w polu pod Złotą Górą", spod zarządu plebana świeckiego Piotra z Charszewic, pod administrację paulinów jasnogórskich, którzy obok kościoła wznieśli klasztor. Jak wiemy z "Liber beneficiorum" Długosza, w latach 1470–1480 do parafii należały: miasto Częstochowa oraz wsie królewskie – Rększowice, Dźbów, Kiedrzyn, Wierzchowiska, wsie kościelne – Grabówka, Częstochówka – i wsie szlacheckie, takie jak Konopiska, włość Jakuba Koniecpolskiego, Bleszno i Wrzosowa, należące do Jakuba Trepki, a także kuźnice żelaza w Błesznie (szlachecka) i Gnaszynie (kościelna). Kościół pierwotnie był drewniany. Dopiero akta wizytacji z 1598 roku podają, że był on murowany i dobrze wyposażony. Ów dawny kościół gotycki – jednonawowy z dwuprzęsłowym prezbiterium – budowany był jednak etapami, na co wskazują badania archeologiczne. Posiadał cztery murowane ołtarze, miał wieżę z dwoma dzwonami i sygnaturkę z trzecim dzwonem. Natomiast od strony południowej, bezpośrednio za murami Częstochowy, przed kościołem pw. św. Zygmunta znajdował się cmentarz, który z czasem otoczono murem i zbudowano na nim kaplicę św. Krzyża. Zapisy na rzecz kościoła, a głównie instytucji charytatywnych, były dokonywane przez wielu mieszczan częstochowskich. W 1559 roku wójt Stanisław Skoczylas przeznaczył część swego majątku na wybudowanie przytułku dla biednych. W roku 1590 mieszczanin Maciej Mrozon ofiarował trzy zagony pola szpitalowi św. Jakuba ufundowanemu przez Jakuba Zalejskiego (Zaleskiego). Rozbudowany w drugim ćwierćwieczu XVII wieku. W 1642 roku po stronie północnej została wzniesiona kaplica pw. św. Anny, fundacji prowincjała paulinów o. Andrzeja Gołdonowskiego oraz Grzegorza Otwinowskiego, właściciela Błeszna i Wrzosowej. W latach 1640–1647 Gołdonowski wzniósł również od strony północnej zakrystię. Kościół płonął w 1505, 1519 i 1655 roku, tj. podczas najazdu szwedzkiego, po wcześniejszym splądrowaniu.

Grafika: