I. Kościół śś. Andrzeja i Barbary
Od 1430 roku miejsce owiane kultem związanym z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. To tutaj, według legendy, porzucono sprofanowane przez obrazoburców malowidło, które obmyto przy źródle. Początkowo w miejscu tym ustawiono krzyż, następnie wzniesiono kaplicę drewnianą pw. św. Barbary. W 1637 roku z inicjatywy przeora jasnogórskiego o. Andrzeja Gołdonowskiego rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru, którą ukończono w 1642 roku. Kościół został konsekrowany już w 1643 roku. Zespół zabudowań przykościelnych składał się pierwotnie z jednonawowego kościoła, klasztoru, domku dla pielgrzymów i gości, dwóch domów drewnianych dla służby klasztornej, zabudowań gospodarczych oraz ogrodu. Zarys rzutu kościoła śś. Barbary i Andrzeja mógł być wzorowany na pierwotnej formie kościoła gotyckiego pw. św. Zygmunta. Wskazuje na to zachowana licznie licówka ceglana, gzymsy, do których użyto cegły kształtówki – możliwe, że pochodzącej z rozbiórek na Jasnej Górze – a także wysoki kształt okien oraz dolna część wieży. Prezbiterium, górna część wieży i jej hełm mają natomiast formy barokowe. Niezgodne z tradycją umiejscowienie kościoła osią na południe wymuszone zostało zapewne chęcią podporządkowania go ściśle klasztorowi jasnogórskiemu. Kościół został zniszczony podczas „potopu" szwedzkiego w 1655 roku. W kolejnych stuleciach był wielokrotnie przebudowywany.
