Kościół pw. św. Zygmunta
Kościół pw. św. Zygmunta początkowo był filią kościoła parafialnego pw. Najświętszej Panny Marii Dziewicy i Rodzicielki na Jasnej Górze. Gdy w 1382 roku książę Władysław Opolczyk osadził zakon paulinów na wzgórzu jasnogórskim, kościół pw. św. Zygmunta (zbudowany zapewne ok. 1350 roku) został kościołem parafialnym, a jego plebanem był Henryk Biel z Błeszna h. Ostoja. W 1474 roku parafia św. Zygmunta wraz z całym uposażeniem została przekazana pod administrację paulinów jasnogórskich, którzy obok kościoła wznieśli klasztor. Kościół pierwotnie mógł być drewniany. Dopiero akta wizytacji z 1598 roku podają, że był on murowany i dobrze wyposażony.
Ów dawny kościół gotycki – jednonawowy z dwuprzęsłowym prezbiterium – budowany był jednak etapami, na co wskazują badania archeologiczne. Posiadał cztery murowane ołtarze, miał wieżę z dwoma dzwonami i sygnaturkę z trzecim dzwonem. Od strony południowej oraz bezpośrednio za murami Częstochowy, przed kościołem pw. św. Zygmunta znajdował się natomiast cmentarz, który z czasem otoczono murem i zbudowano na nim kaplicę św. Krzyża. Rozbudowano go w drugim ćwierćwieczu XVII wieku. W 1642 roku po stronie północnej została wzniesiona kaplica pw. św. Anny. W latach 1640–1647 postawiono również od strony północnej zakrystię. Kościół płonął w 1505, 1519 i 1655 roku, tj. podczas najazdu szwedzkiego, po wcześniejszym splądrowaniu.
